Rośliny trujące
Rośliny trujące | Gatunek trujący |
Rośliny trujące –
rośliny
zawierające tylko w niektórych swoich częściach lub w całym organizmie roślinnym
substancje trujące
, toksyczne dla
człowieka
i
zwierząt
, mogą to być takie substancje chemiczne jak np.:
alkaloidy
i
glikozydy
. Liczne gatunki roślin w większym lub mniejszym stopniu zawierają substancje trujące dla człowieka, jak i zwierząt, zarówno domowych, jak i dzikich.
Trucizny
te chronią rośliny głównie przed zjadaniem przez zwierzęta roślinożerne, czasami przed niektórymi
pasożytami
i chorobami. Rośliny trujące często można rozpoznać po nieprzyjemnym zapachu lub ostrym, piekącym smaku. Zwierzęta na ogół rozpoznają rośliny trujące i omijają je – jednak nie zawsze. Ludzie nauczyli się doświadczalnie rozpoznawać rośliny trujące, w większości zbadano chemiczny skład ich
trucizn
i oddziaływanie na ludzi i zwierzęta. Lista roślin trujących i i zawartość w nich substancji trujących nie jest jednak jeszcze zamknięta. Niektóre rośliny tracą swe własności trujące po
wysuszeniu
–
siano
nie ma już własności trujących, niektóre zachowują je po wysuszeniu i długotrwałym nawet przechowywaniu. Różny jest też rozkład trucizn w roślinie. U wielu gatunków występują one w różnym stopniu w całej roślinie, u niektórych gatunków trujące są tylko określone części rośliny, np.
korzenie
,
nasiona
, ziele. Ilość trującej substancji w roślinie zależy też od wielu czynników, m.in. od pory roku (np.
zimowit jesienny
najbardziej trujący jest na wiosnę), od nasłonecznienia, gleby, wilgotności, itp. Różna jest też wrażliwość zwierząt na te same trucizny, np.
cis pospolity
jest znacznie bardziej trujący dla
koni
, niż dla innych zwierząt roślinożernych. Przebieg zatrucia zależy od ilości spożytej rośliny i sposobu spożycia. Także rośliny słabo trujące mogą spowodować ciężkie zatrucie, a nawet śmierć, gdy zostały spożyte w większych ilościach. Wiele
roślin leczniczych
jest równocześnie roślinami trującymi – wszystko zależy od dawki i od sposobu użycia. Nawet niektóre
rośliny uprawne
, uprawiane dla celów spożywczych są trujące (szczególnie
rośliny przyprawowe
), gdy zostaną wykorzystane w niewłaściwy sposób, lub w nadmiernych ilościach. Zawartość trucizn w roślinach zmienia się też w czasie ich cyklu rozwojowego. U niektórych gatunków np. można spożywać młode
pędy
, podczas, gdy dorosłe okazy są trujące (lub odwrotnie). Wiele jest też roślin trujących wśród
roślin ozdobnych
. Krajowe rośliny trujące dziko rosnące oraz uprawneLista wymienionych poniżej krajowych gatunków roślin trujących jest najobszerniejszą w fachowej literaturze. Obejmuje wszystkie dziko rosnące gatunki
roślin naczyniowych
oraz większość
roślin uprawnych
. Z bardzo licznej i dynamicznie rozszerzającej się listy
roślin ozdobnych
obcego pochodzenia uwzględnione są tylko bardziej rozpowszechnione w uprawie gatunki. Wśród autorów opracowań[1][2][3], na podstawie których sporządzona została lista istnieją pewne rozbieżności, co do zaliczania niektórych gatunków do roślin trujących. Niektóre z wymienionych poniżej gatunków cytowane są tylko przez jednego, lub dwóch z autorów tekstów źródłowych. Indeks: A B C D F G I- iwa rzepieniolistna (Iva xanthifolia)
J K L Ł M N O-
obrazki plamiste
(Arum maculatum) – cała roślina
- obrazki wschodnie (Arum orientale = A. alpinum)
- oman szlachtawa (Inula conyza) – cała roślina
-
orlica pospolita
(Pteridium aquilinum) – cała roślina
-
orlik pospolity
(Aquilegia vulgaris) – całe ziele, najbardziej nasiona
- ostróżeczka ogrodowa (Consolida ajacis)
-
ostróżeczka polna
(Consolida regalis)
- ostróżka ogrodowa (Delphinium ajacis) – ziele
- ostróżka polna (Delphinium consolida) – ziele
-
ostróżka tatrzańska
(Delphinium oxysepalum)
- ostróżka wielkokwiatowa (Delphinium grandiflorum) – ziele
-
ostróżka wyniosła
(Delphinium elatum)
-
ostróżka wyniosła
(Delphinium elatum) – ziele
- ostrzeń górski (Cynoglossum germanicum)
-
ostrzeń pospolity
(Cynoglossum officinale) – korzeń, ziele
P-
parzydło leśne
(Aruncus dioicus)
-
pełnik europejski
(Trollius europaeus) – ziele
-
perłówka zwisła
(Melica nutans) – cała roślina
-
piwonia lekarska
(Paeonia officinalis = P. lactiflora)
-
pluskwica cuchnąca
(Cimifuga foetida) – cała roślina
-
pluskwica europejska
(Cimicifuga europaea)
-
pokrzyk wilcza jagoda
(Atropa bella-donna)
-
popłoch pospolity
(Onopordum acanthium)
-
potocznik wąskolistny
(Berula erecta = Sium erectum)
-
powojnik pnący
(Clematis vitalba) – młode pędy i liście
-
powojnik prosty
(Clematis recta) – młode pędy i liście
-
powój polny
(Convolvulus arvensis) – cała roślina
- poziewnik dwudzielny (Galeopsis bifida) – ziele, nasiona
- poziewnik polny (Galeopsis ladanum) – ziele, nasiona
-
poziewnik pstry
(Galeopsis speciosa) – ziele, nasiona
-
poziewnik szorstki
(Galeopsis tetrachit) – ziele, nasiona
-
przebiśnieg pospolity
,
śnieżyczka przebiśnieg
(Galanthus nivalis) – cała roślina
-
przegorzan kulisty
(Echinops sphaerocephalus)
-
przelot alpejski
(Anthyllis alpetris)
-
przestęp biały
(Bryonia alba) – korzeń, nasiona
-
przestęp dwupienny
(Bryonia dioica) – korzeń, nasiona
-
przylaszczka pospolita
(Hepatica nobiles) – ziele
-
psianka czarna
(Solanum nirum)
- psianka kosmata (Solanum luteum)
- psianka skrzydlata (Solanum alatum)
-
psianka słodkogórz
(Solanum dulcamara) – zielone części rośliny
-
pszeniec gajowy
(Melampyrum nemorosum) – ziele, nasiona
-
pszeniec grzebieniasty
(Melampyrum cristatum) – ziele, nasiona
-
pszeniec leśny
(Melampyrum sylvaticum)
- pszeniec polski (Melampyrum polonicum)
-
pszeniec różowy
(Melampyrum arvense) – ziele, nasiona
-
pszeniec zwyczajny
(Melampyrum pratense) – ziele, nasiona
-
pszonak drobnokwiatowy
(Erysimum cheiranthoides) – ziele
- pszonak obłączasty (Erysimum repandum)
R S Ś- śniedek baldaszkowy (Ornithogalum umbellatum) – cała roślina
- śnieżyca przebiśnieg (Leucojum nivalis)
-
śnieżyca wiosenna
(Leucojum vernum) – cała roślina
-
świbka błotna
(Triglochin palustre) – ziele
-
świbka morska
(Triglochin maritimum) – ziele
- świbka wodna (Triglochin maritimum)
- świerząbek bulwiasty (Chaerophyllum bulbosum) – ziele
- świerząbek gajowy (Chaeropyllum temulum = Ch. temulum) – ziele
- świerząbek korzenny (Chaerophyllum aromaticum) – korzeń
-
świerząbek orzęsiony
(Chaerophyllum hirsutum) – ziele
- świetlik Kernera (Euphrasia picta)
-
świetlik łąkowy
(Euphrasia rostkoviana) – ziele
-
świetlik wyprężony
(Euphrasia stricta) – ziele
T W-
wawrzynek główkowy
(Daphne cneorum) – liście, kora, kwiaty, owoce
-
wawrzynek wilczełyko
(Daphne mezereum) – liście, kora, kwiaty, owoce
-
wąkrota zwyczajna
(Hydrocotyle vulgaris) – ziele
-
wężymord niski
(Scorzonera humilis) – cała roślina
- wiciokrzew czarny (Lonicera nigra)
-
wiciokrzew pomorski
(Lonicera periclymenum)
-
wiciokrzew przewiercień
(Lonicera caprifolium)
-
wiciokrzew suchodrzew
(Lonicera xylosteum)
-
widlicz cyprysowaty
(Diphasiastrum tristachyum = Lycopodium tristachyum = Distachium tristachyum)
-
widlicz spłaszczony
(Diphasiastrum complanatum = Lycopodium complanatum = Diphasium complanatum)
- widłak alpejski (Lycopodium alpinum) – ziele
-
widłak goździsty
(Lycopodium clavatum) – ziele
-
widłak jałowcowaty
(Lycopodium annotinum) – ziele
-
widłak spłaszczony
(Lycopodium complanatum) – ziele
-
widłak wroniec
(Lycopodium) – ziele
-
wilczomlecz błotny
(Euphorbia palustris) – ziele, szczególnie sok mleczny
- wilczomlecz błyszczący (Euphorbia lucida)
- wilczomlecz kątowaty (Euphorbia angulata)
-
wilczomlecz lancetowaty
(Euphorbia esula) – ziele, szczególnie sok mleczny
-
wilczomlecz migdałolistny
(Euphorbia amygdaloides)
-
wilczomlecz obrotny
(Euphorbia helioscopia) – ziele, szczególnie sok mleczny
-
wilczomlecz obrzeżony
(Euphorbia marginata)
-
wilczomlecz ogrodowy
(Euphorbia peplus) – ziele, szczególnie sok mleczny
- wilczomlecz plamisty (Euphorbia maculata)
- wilczomlecz rozesłany (Euphorbia humifusa)
-
wilczomlecz sierpowaty
(Euphorbia falcata)
- wilczomlecz skoczek (Euphorbia lathyrus)
-
wilczomlecz sosnka
(Euphorbia cyparissias) – ziele, szczególnie sok mleczny
- wilczomlecz sztywny (Euphorbia stricta)
-
wilczomlecz włosisty
(Euphorbia villosa)
-
wilczypieprz roczny
(Thymelaea passerina)
-
wroniec widlasty
(Huperzia selago)
-
wrotycz pospolity
(Tanaceum vulgare)
-
wrotycz pospolity
(Tanacetum vulgare) – ziele, kwiaty
- wyka drobnokwiatowa (Vicia hirsuta) – ziele, nasiona
-
wyka ptasia
(Vicia cracca) – ziele, nasiona
- wyka wąskolistna (Vicia angustifolia) – ziele, nasiona
- wyżlin polny (Antirrhinum orontium) – ziele
Z Ż Zobacz też Przypisy bibliograficzne- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ 2,0 2,1
Jakub Mowszowicz
: Przewodnik do oznaczania roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: PWRiL, 1982. .
- ↑ Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Inne hasła zawierające informacje o "Rośliny trujące":
Nadciśnienie tętnicze
...
Trzcina cukrowa
...
Oddychanie komórkowe
...
Grzyby
...
Świadomość społeczna
...
Fototrofia
...
Niepylak apollo
...
Gatunek chroniony
...
Sit skucina
...
Torfowisko wysokie
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Rośliny trujące":
01 Znaki drogowe - znaki zakazu - część 1 (plansza 16)
...
128. Ruchy roślin i ich przyczyny (plansza 7)
...
012. Islam (plansza 11)
...
|